Kadercoaching: De sleutel tot sterke trainers en een positieve sportcultuur

Het begeleiden van trainers en coaches zorgt voor kwaliteit, continuïteit en een stevig pedagogisch fundament. Schaakvereniging Hoogland laat zien hoe krachtig dit kan zijn: door een gestructureerde aanpak en betrokken kadercoaches zijn zij bezig om rust, orde én een leerklimaat te creëren waarin kinderen duurzaam leren schaken. Lees hier hun verhaal.

De Amersfoortse Aanpak

Schaakvereniging Hoogland is één van de clubs die het afgelopen jaar deelnam aan het Clubkadercoach-traject van SRO. Dit traject is onderdeel van de Amersfoortse Aanpak, waarin door middel van maatwerk iedere club zijn eigen pad volgt, maar sterk wordt ingestoken op het collectief. Met onder andere gezamenlijke bestuur-sessies waarin kennis en ervaringen worden uitgewisseld, én het gezamenlijk aanbieden van de opleiding tot kadercoach. Heel waardevol: maatwerk waar nodig, collectief waar mogelijk.

Hoe Schaakvereniging Hoogland het aanpakte: dit is hun verhaal

Na het afronden van de opleiding tot kadercoach begin 2025 gingen twee opgeleide kadercoaches, samen met drie vrijwilligers met een onderwijsachtergrond, voortvarend aan de slag. De eerste stap? Een nulmeting van het pedagogisch-didactisch functioneren binnen de jeugdafdeling, uitgevoerd via algemene observaties. Trainers kregen daarbij persoonlijke feedback om direct inzicht te krijgen in hun sterke punten en ontwikkelkansen.

In juni volgde een belangrijk overleg waarin alle leerpunten voor de jeugdafdeling werden verdeeld over drie duidelijke categorieën:

• Kadercoaching (door kadercoaches)
• Beleid (twee vaste personen i.s.m. jeugdcommissie)
• Structuur & organisatie (jeugdcommissie)

Het doel was helder: overzicht en duidelijkheid creëren, rolvervaging voorkomen en zorgen dat niemand overvraagd wordt. Omdat er nog geen gedragsregels waren en er te weinig orde was voor een goed leerklimaat, bedacht de vereniging speelse gedragsregels gekoppeld aan schaakstukken. Herkenbaar én praktisch!

Na een tweede overleg in juli werd door de jeugdleider en de coördinator kadercoaching, namens de jeugdcommissie gewerkt aan een stevig plan van aanpak voor rust, orde en organisatie. Ze maakten (logistieke) draaiboeken, stelden duidelijke communicatie op over nieuwe regels en afspraken, en wierven hulpouders om kinderen bij binnenkomst op te vangen. Ook werd gewerkt aan een efficiëntere voorbereiding van lessen en competitie. Tegelijkertijd startte de vereniging met het formuleren van een missie en visie, inclusief een pedagogisch-didactische visie: een groeimodel voor duurzaam leren schaken.

Vlak voor het nieuwe seizoen organiseerde de schaakvereniging twee informatieavonden voor trainers en competitieleiders. Eén kadercoach maakte praktische pedagogische tips op papier, terwijl twee anderen toelichting gaven en informatie deelden over orde houden. Het doel? Heldere informatievoorziening, miscommunicatie voorkomen en een stevige basis leggen voor het nieuwe seizoen.

Bij de startavond begin september kregen ouders uitleg over de nieuwe koers. Trainers bespraken de gedragsregels interactief met de kinderen, terwijl kadercoaches op de achtergrond aanwezig waren. Kinderen kregen zelfs een pion-sleutelhanger mee als reminder. Sindsdien hangen de gedragsregels wekelijks gelamineerd op. Er werd ingezet op (vooral de eerste weken) herhaling en complimenteren – gericht op proces in plaats van resultaat. De toepassing hiervan is nog in ontwikkeling. Observeren werd tijdelijk uitgesteld om trainers eerst zelf te laten experimenteren. Ook kwamen er afspraken voor ouders, zoals afmelden via WhatsApp, mobieltjes inleveren en spullen meenemen.

Eind oktober werd de lange-termijnlijn vastgesteld: vaste duo’s van trainer en kadercoach om vertrouwen op te bouwen, maandelijkse observaties met beperkte doelen, het blijven verzamelen van leerpunten, een persoonlijk verslag naast feedbackgesprekken en een kwartaaloverleg. Zelfscans en observatieformulieren worden ingezet. Vanwege beperkte beschikbaarheid start men met een kleinere groep trainers. In december volgde een trainersoverleg waarin een pedagogische basisstructuur (Expliciete Directe Instructie) werd geïntroduceerd, opnieuw aandacht werd besteed aan gedragsregels en een plan werd geïntroduceerd voor (ernstig) storend gedrag. Het fundament is gelegd!

Belangrijke tips van de schaakvereniging:

• Investeer in voorbereiding en afstemming voor lange-termijnsucces.
• Betrokkenheid is belangrijk, maar bewaak de balans om overbelasting te voorkomen.
• Structureren is een belangrijke basis om verder op te bouwen.
• Wees creatief met de middelen die je hebt.

Waarom is kadercoaching zo belangrijk?

Onderzoek van NOC*NSF en Kenniscentrum Sport & Bewegen laat zien dat goed begeleide trainers:

• Meer plezier ervaren en langer actief blijven.
• Beter pedagogisch handelen, wat zorgt voor een veilig en positief sportklimaat.
• Bijdragen aan duurzame ontwikkeling van jeugdleden.

Kadercoaching is geen luxe, maar een noodzaak. Het helpt verenigingen om kwaliteit te borgen, vrijwilligers te behouden en een cultuur van leren en plezier te creëren. Het sluit aan bij de landelijke ambitie: in 2032 moet elke jeugdsporter begeleid worden door aantoonbaar bekwame trainer-coaches.

Wil jij ook aan de slag met kadercoaching?

Maak van jouw club een plek waar trainers groeien en kinderen bloeien. Neem contact op met Marieke via sportvereniging@sro.nl en ontdek hoe jouw vereniging kan starten met kadercoaching.