Deborah Hombroek -bedrijfsleider binnensport van SRO– maakt de balans op van een uniek samenwerkingsproject tussen SRO, gemeente Haarlem en adviesbureau DWA.
In Haarlem ligt langs de Westelijke Randweg het Kennemer Sportcenter. Een gemeentelijke sporthal van grote betekenis. Met zijn 3080 vierkante meter vloeroppervlak aan sporthal met klimwand en twee aansluitende tennishallen met een totaal oppervlak van 3650 vierkante meter is het één van de grootste sportaccommodaties in de regio Kennemerland.
Sportaccommodaties zijn objecten met grote ruimten die veel energie verbruiken en die voor hun warmte, koude en klimaatbeheersing vaak nog gebruik maken van ‘niet slimme’, veelal enkelvoudige en op zichzelf staande systemen. Zo ook het Kennemer Sportcenter. Waar het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed vaak een kostbare zaak is, is dat voor het Kennemer Sportcenter anders aangepakt.
Bedrijfsleider binnensport van SRO Deborah Hombroek vertelt over de unieke businesscase, die er onder meer uit bestaat dat maatregelen integraal zijn uitgevoerd en technisch optimaal op elkaar zijn afgestemd. “Hierdoor wordt één specifieke maatregel, die op zichzelf minder bijdraagt, versterkt door een andere maatregel.”
Voor de totale begroting van ongeveer 1 miljoen euro, zijn verschillende subsidies verkregen (zonnepanelen, de warmte-opwekkingsinstallatie en diverse installatiedelen en –componenten). De resterende investeringskosten zijn door de gemeente Haarlem en SRO opgebracht.
Opmerkelijk is ook de wijze van aanbesteden. Bij een traditionele openbare aanbesteding ligt de investering voor de aanleg en het langetermijnrisico bij de eigenaar, de gemeente dus. De over het algemeen forse investeringen in duurzaamheid en de onzekerheid over het langere termijn-kostenverloop remmen het verduurzamen vaak af. In de case van het Kennemer Sportcenter lag de oplossing in een combinatie van verschillende aanbestedingsvormen; deels traditioneel en deels als Total Costs of Ownership (TCO) in combinatie met enkele Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s).
TCO in de praktijk
Interessant bij TCO zijn de keuzes die marktpartijen kunnen maken. Er is veel ruimte om de opdracht in te vullen. Bij de installatie van de houtsnippers gestookte warmte-opwekkingsinstallatie houdt het TCO/KPI in dat de installateur ook zorgdraagt voor voldoende levering van houtsnippers en een gegarandeerde hoeveelheid warmte.
De kracht van deze vormen van financiering is dat de belangen gelijkgericht zijn. De prestatie is leidend en niet het aantal uren of handelingen. De eigenaar van het TCO heeft ruime vrijheid in het vinden van de wijze waarop hij zijn prestatie kan realiseren en aan zijn ondernemingsdoelstellingen kan voldoen.
Een enorme hoeveelheid werk
Als je door de sportaccommodatie loopt, besef je pas welk werk er is verricht in de afgelopen periode, legt Hombroek uit. Enkele voorbeelden. In het ‘stookhok’ is een grote verwarmingsunit weggehaald en staat een grote regelkast voor de warmteregulering van de houtsnipperkachel die het Kennemer Sport Center verwarmt. Hombroek: “Uniek aan het systeem is het zelflerend vermogen. Alle relevante data worden opgeslagen en gebruikt om nog efficiënter om te gaan met de opgewekte energie.”
De energiespiegel in de hal geeft de duurzaam opgewekte elektriciteit en warmte weer. Hierdoor worden ook de gebruikers van het Sportcenter zich bewust en mede deelgenoot van de gerealiseerde besparingen. De prestaties van het integrale systeem worden 24/7 op afstand gemonitord door Simaxx, een slimme monitoring die bij afwijkingen direct een signalering afgeeft en ook aangeeft wat de oplossing is en wat er gedaan moet worden op een (ver)storing op te heffen.
Daarbij is het gehele complex opgedeeld in diverse segmenten en kan de temperatuur apart geregeld worden. Met een rommelmarkt in de sporthal moet het iets warmer zijn dan met een sportieve bezigheid waar de deelnemers minder behoefte hebben aan een kamertemperatuur.
Duurzaam begint bij de gebruikers
Wat het oplevert? Naast bouwkundige en technische investeringen is het gedrag van de gebruikers een belangrijke factor. Om een nog hoger rendement te halen, communiceert Hombroek regelmatig met haar gebruikers. “Ik deed dat gedurende de bouw ook; iedere keer als er weer iets klaar was kreeg men een berichtje met informatie over de besparingen die het op zou leveren. Het werd allemaal goed ontvangen en daarom ben ik er mee doorgegaan.”
Nu alles klaar is, is de boodschap een andere. “Het gedrag van de gebruikers beïnvloeden is nu mijn doel. Wanneer ergens een raam open staat, heeft het geen zin om de verwarming aan te zetten. Zeker als er niemand meer aanwezig is. Daar moeten gebruikers keer op keer van bewust gemaakt worden.” Hombroek doet dat samen met de zaalbeheerders. “De doelen van ons en de huurders of bezoekers moeten eigenlijk dezelfde zijn. Het begint met verandering van gedrag. Als we op een gelijk niveau zitten, hebben we de sleutel tot een succesvolle verduurzaming in handen.”
